Zasady wyborów ławników oraz tryb zgłaszania kandydatów na ławników określają przepisy:
- Ustawa z dnia 27 lipca 2001 r. Prawo o ustroju sądów powszechnych (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 217 ze zm.),
- Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 9 czerwca 2011 r. w sprawie sposobu postępowania z dokumentami złożonymi radom gmin przy zgłaszaniu kandydatów na ławników oraz wzoru karty zgłoszenia (Dz.U. z 2011 r. Nr 121 poz. 693) oraz Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości zmieniające rozporządzenie w sprawie sposobu postępowania z dokumentami złożonymi radom gmin przy zgłaszaniu kandydatów na ławników oraz wzoru karty zgłoszenia (Dz.U. z 2022 poz. 2155).
Wyboru ławników dokonuje Rada Miejska w Sochocinie w głosowaniu tajnym. Rada Miejska wybiera 1 osobę do orzekania w Sądzie Okręgowym w Płocku oraz 1 osobę do orzekania w Sądzie Rejonowym w Płońsku.
Wybory ławników odbywają się najpóźniej w październiku 2023 roku.
Art. 158 ww. ustawy określa, że ławnikiem może być wybrany ten, kto:
- posiada obywatelstwo polskie i korzysta z pełni praw cywilnych i obywatelskich,
- jest nieskazitelnego charakteru,
- ukończył 30 lat,
- jest zatrudniony, prowadzi działalność gospodarczą lub mieszka w miejscu kandydowania co najmniej od roku,
- nie przekroczył 70 lat,
- jest zdolny, ze względu na stan zdrowia, do pełnienia obowiązków ławnika,
- posiada co najmniej wykształcenie średnie lub średnie branżowe.
Do orzekania w sprawach z zakresu prawa pracy ławnikiem powinna być wybrana osoba wykazująca szczególną znajomość spraw pracowniczych.
Art. 159 ww. ustawy określa, że ławnikami nie mogą być:
- osoby zatrudnione w sądach powszechnych i innych sądach oraz w prokuraturze,
- osoby wchodzące w skład organów, od których orzeczenia można żądać skierowania sprawy na drogę postępowania sądowego,
- funkcjonariusze Policji oraz inne osoby zajmujące stanowiska związane ze ściganiem przestępstw i wykroczeń,
- adwokaci i aplikanci adwokaccy,
- radcy prawni i aplikanci radcowscy,
- duchowni,
- żołnierze w czynnej służbie wojskowej,
- funkcjonariusze Służby Więziennej,
- radni gminy, powiatu i województwa.
Nie można być ławnikiem jednocześnie w więcej niż jednym sądzie.
Do zgłoszenia kandydata na ławnika dokonanego na karcie zgłoszenia dołącza się dokumenty wystawione nie wcześniej niż 30 dni przed dniem złożenia zgłoszenia:
1) informację z Krajowego Rejestru Karnego dotyczącą zgłaszanej osoby,
2) oświadczenie kandydata, że nie jest prowadzone przeciwko niemu postępowanie o przestępstwo ścigane z oskarżenia publicznego lub przestępstwo skarbowe,
3) oświadczenie kandydata, że nie jest lub nie był pozbawiony władzy rodzicielskiej, a także, że władza rodzicielska nie została mu ograniczona ani zawieszona,
4) zaświadczenie lekarskie o stanie zdrowia, wystawione przez lekarza podstawowej opieki zdrowotnej w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 27 października 2017 r. o podstawowej opiece zdrowotnej stwierdzające brak przeciwwskazań do wykonywania funkcji ławnika,
5) 2 zdjęcia zgodne z wymogami stosowanymi przy składaniu wniosku o wydanie dowodu osobistego.
Koszty opłaty za wydanie informacji z Krajowego Rejestru Karnego ponosi Skarb Państwa. Koszt opłaty za badanie lekarskie i za wystawienie zaświadczenia lekarskiego ponosi kandydat na ławnika. Koszt opłaty za wydanie aktualnego odpisu z Krajowego Rejestru Sądowego albo odpisu , lub zaświadczenia z innego właściwego rejestru, lub ewidencji ponosi Skarb Państwa.
Kandydaci na ławników przed wyborami podlegają zaopiniowaniu przez zespół powołany przez Radę Miejską w Sochocinie, w szczególności w zakresie spełnienia przez nich wymogów określonych w ustawie.
Zgłoszenia kandydata na ławnika można dokonać w nieprzekraczalnym terminie do dnia 30 czerwca 2023 r. Zgłoszenia, które wpłynęły do Rady Miejskiej w Sochocinie po upływie terminu pozostaną bez biegu.
Kartę zgłoszenia kandydata, wraz z załączonymi dokumentami podmiot zgłaszający kandydata lub kandydat, który nie został wybrany na ławnika, odbiera w terminie 60 dni od dnia przeprowadzenia wyborów. W przypadku nieodebrania dokumentów, podlegają one zniszczeniu przez komisję powołaną przez Radę Miejską w Sochocinie.
Kartę zgłoszenia kandydata na ławnika, wraz z wymaganymi dokumentami należy złożyć w sekretariacie Urzędu Miasta i Gminy w Sochocinie.
Wzór karty udostępnia się nieodpłatnie w sekretariacie Urzędu Miasta i Gminy w Sochocinie, a także dostępny jest na stronie Ministra Sprawiedliwości.